Bệnh hột xoài (bệnh Nicolas- Faver)

Bệnh hột xoài (bệnh Nicolas- Faver) là gì

Bệnh hột xoài được biết đến với nhiều tên gọi u hạt bạch huyết hoa liễu, u hạt lympho sinh dục , viêm rỗ hạch bạch huyết bẹn, bệnh Nicolas – Favre, u Lymphogranuloma venereum- LGV, đây là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Chlamydia trachomatis (CT) týp L1, L2, L3 gây nên.

Ảnh minh họa.

Đường lây của bệnh hột xoài (bệnh Nicolas- Faver)

Đường lây truyền chủ yếu của bệnh là lây truyền qua đường tình dục, với các nhiễm trùng cấp thường gặp ở đàn ông, hội chứng hậu môn trực tràng thường gặp ở phụ nữ và đàn ông giao hợp đồng giới. Khi giao hợp, vi khuẩn Chlamydia từ người bệnh xâm nhập vào da-niêm mạc của người lành qua các vết thương hở,thậm chí là các vết xước nhỏ.

Bệnh có thể lây truyền qua đường tiếp xúc không phải tình dục, khi mà trên da, niêm mạc của người lành vô tình tiếp xúc với dịch tiết chứa vi khuẩn của người bệnh, dính trên các dụng cụ dùng chung, vật dụng công cộng, tuy nhiên tỷ lệ này vô cùng thấp.

Diễn biến của bệnh hột xoài (bệnh Nicolas- Faver)

Giai đoạn ủ bệnh

Ngay sau thời gian tiếp xúc với vi khuẩn và vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người thì sẽ đến giai đoạn ủ bệnh, triệu chứng trong giai đoạn này không rõ ràng thường kéo dài 1 tuần đến 2-3 tháng.

Giai đoạn tiên phát

Sau giai đoạn ủ bệnh, người bệnh sẽ có những biểu hiện đầu tiên khi vi khuẩn trực tiếp làm tổn thương đến các tế bào ở cơ quan sinh dục. Dấu hiệu tiên phát thường bao gồm sẩn, loét nông hoặc các vết trợt trên da, niêm mạc, thương tổn dạng herpes hoặc viêm niệu đạo ở nam giới với các biểu hiện như tiểu buốt tiểu rát, chảy mủ lỗ sáo.

Thường gặp thương tổn dạng herpes ở nơi vi khuẩn xâm nhập sau thời gian ủ bệnh khoảng 1 tuần hoặc lâu hơn. Nam có thể có triệu chứng viêm bạch mạch thành dải (trông giống như dây thừng ở thân dương vật) và lan rộng hơn gây viêm mạch bạch huyết tạo thành hột xoài. Hột xoài có thể vỡ tạo nên các đường ngầm và lỗ rò niệu đạo gây xơ hoá, sẹo biến dạng dương vật. Nữ bị phù nề sinh dục.

Giai đoạn hội chứng hạch bẹn

Thời gian xuất hiện triệu chứng này từ 10 – 30 ngày nhưng cũng có khi tới 4 – 6 tháng sau khi nhiễm trùng.

- Ở nam giới thường có biểu hiện sưng phù nề hạch bẹn, thường là sưng một bên, ít khi có trường hợp sưng cả hai bên. Khởi đầu là xuất hiện đám cứng, đau nhẹ rồi to dần lên trong 1-2 tuần lễ. Triệu chứng toàn thân sốt cao trong giai đoạn này có thể do Chlamydia lan toả khắp cơ thể. Đây là trường hợp nguy hiểm do vi khuẩn lan toả trong cơ thể có thể gây biến chứng viêm gan, viêm phổi và có thể viêm khớp, thậm chí viêm não-màng não. Sau 1 – 2 tuần, hạch sưng to nhanh, đau. Khi hạch vỡ, hình thành nhiều lỗ dò, mủ đặc sánh màu vàng xanh, trong vài tuần hoặc vài tháng. Sau đó sẽ hình thành sẹo, sẹo co rúm ở vùng bẹn và là biểu hiện cuối cùng của bệnh ở đa số bệnh nhân nam giới. Cũng có những trường hợp từ vị trí của hạch hình thành một đám cứng ở vùng bẹn mà không vỡ mủ.

- Ở phụ nữ, chỉ khoảng 20 – 30% có hội chứng bẹn. Bên cạnh đó có tình trạng sưng hạch hố chậu và hạch thắt lưng gây nên đau bụng, đau lưng, nhất là khi nằm ngửa. Hậu quả để lại có thể gây dính các tổ chức, cơ quan trong hố chậu.

Hội chứng hậu môn – trực tràng – sinh dục

Hội chứng có biểu hiện viêm trực tràng ruột kết, áp xe quanh trực tràng, gây các lỗ dò trực tràng – âm đạo và trực tràng, dò hậu môn và gây chít hẹp trực tràng. Quá sản phì đại tổ chức bạch huyết còn gây trĩ bạch huyết, biến dạng vùng sinh dục- hậu môn.

Các biểu hiện lâm sàng khác

Phụ nữ có thể gặp u nhú ở niệu đạo gây tiểu khó, nam giới bị lỗ dò dương vật, đáy chậu gây xơ hẹp niệu đạo gây hội chứng niệu đạo-sinh dục- hố chậu. Ngoài ra có thể gặp biểu hiện bệnh lý phù voi sinh dục (dương vật -bìu), loét âm hộ mạn tính (loét xơ phì âm hộ). Viêm kết mạc mắt có thể xảy ra do lây nhiễm từ sinh dục qua tiếp xúc. Nếu nhiễm trùng tiên phát ở miệng- họng thường do quan hệ tình dục bằng miệng, sẽ gây viêm hạch bạch huyết vùng cổ.

Chẩn đoán, điều trị, phòng tránh bệnh hột xoài (bệnh Nicolas- Faver)

Chẩn đoán:

Thông qua khai thác tiền sử, khám bệnh lâm sàng và cận lâm sàng. Cận lâm sàng sử dụng trong chẩn đoán bệnh hột xoài bao gồm

Phản ứng cố định bổ thể

Test Frei.

Phản ứng miễn dịch huỳnh quang trực tiếp

Nuôi cấy phân lập vi khuẩn

Chlamydia PCR hoặc các kỹ thuật khuyếch đại nuclid acid khác

Điều trị

Sử dụng kháng sinh là chủ yếu ưu tiên dùng Doxycyclin 100mg 2 viên-ngày. 1đợt thường 21 ngày

Erythromycin 2gam-ngày 1đợt 21 ngày hoặc Sunfamit: SMP 2gam -ngày 1đợt 21ngày

Đối với viêm hạch mãn tính xơ hoá có thể dùng chích tháo mủ Nếu có di chứng chèn ép kéo dài, ảnh hưởng đến tuần hoàn Lymphô chi dưới, hoặc có chít hẹp trực tràng, có thể can thiệp bằng phẫu thuật.

Phòng bệnh

Bệnh do lây truyền vi khuẩn chlamydia qua đường sinh dục là chủ yếu, do vậy,cách phòng bệnh tốt nhất chính là chung thủy một vợ một chồng, không quan hệ bữa bãi, sử dụng các biện pháp phòng tránh an toàn các bệnh xã hội lây truyền qua đường tình dục như bao cao su. Ngoài ra, bệnh có thể lây truyền qua tiếp xúc, do đó cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ môi trường sống và vệ sinh cá nhân.