Hội chứng truyền máu trong mang thai song sinh

Hội chứng truyền máu nhau thai là gì?

Hội chứng truyền máu nhau thai (Twin-twin transfusion syndrome) 85% các trường hợp song thai một bánh nhau có sự thông nối giữa mạch máu của hai thai nhi ở trong bánh nhau. Chính sự thông nối này là tiền đề cho sự phát triển của hội chứng truyền máu nhau thai, có 5-10% các trường hợp song thai một bánh nhau sảy ra hội chứng truyền máu nhau thai.

Nguồn ảnh: Internet.

Sự thông nối trong bánh nhau giữa các mạch máu của hai thai nhi khiến máu từ một thai nhi được bơm vào thai nhi còn lại với một tốc độ chậm nhưng liên tục. Do đó, đây là một bệnh lý diễn tiến chậm. Hội chứng này thường xảy ra trong ba tháng giữa của thai kỳ.

Hậu quả của hội chứng truyền máu nhau thai

Hậu quả của hội chứng sẽ tùy thuộc vào tuổi thai khi chẩn đoán được bệnh lý, chẩn đoán xác định của hội chứng mang lại tiên lượng kém cho thai kỳ. Thai nhi có bệnh lý và tỉ lệ tử vong cao.

Thai nhi cho máu bị giảm thể tích tuần hoàn và hậu quả là thiểu niệu, thiểu ối, chậm tăng trưởng. Biểu hiện chậm tăng trưởng trong tử cung phụ thuộc vào mức độ của bệnh. theo thời gian lượng nước ối giảm hết khiến cho thai nhi bị bọc sát vào trong màng ối, thai nhi dính vào thành tử cung và không cử động cũng như thay đổi tư thế (hay còn gọi là Stuck twin).

Thai nhi được nhận nhiều máu sẽ có đa niệu, bàng quang căng to, đa ối, phù nề, suy tim… do thể tích tuần hoàn tăng quá mức.

Hầu hết các trường hợp hội chứng truyền máu nhau thai đều sinh non, ngay cả khi được phát hiện và điều trị thfi khả năng tử vong thai nhi và tử vong sơ sinh rất cao (40-60%).

Hội chứng xuất hiện trước tuần 20 của thai kỳ, thai nhi tử vong gần như 100%, mức độ nặng xảy ra trước tuần 16 sẽ cân nhắc chấm dứt thai kỳ . Nếu hội chứng xuất hiện trước tuần thứ 26 thì khả năng gây tử vong cho thai nhi 80-90% hoặc gây nên tổn thương trầm trọng như tổn thương thần kinh, di chứng tổn thương não, hoại tử trắng quanh não thất…

Nếu hội chứng xảy ra sau tuần thứ 26 của chu kỳ thai nhi thường có cơ hội sống hơn và ít bị tổn thương hơn.

Nguồn ảnh: Internet.

Chẩn đoán

Qua siêu âm bác sẽ theo dõi bàng quang và mạch máu của 2 bé để đánh giá tình hình. Hội chứng truyền máu nhau thai được chia làm 5 giai đoạn bằng siêu âm Doppler:

Giai đoạn 1: Lượng ối của bé Cho <2cm, túi ối của bé Nhận >8cm, bàng quang của bé Cho vẫn quan sát được

Giai đoạn 2: Lượng ối của bé Cho tiếp tục giảm, và không quan sát thấy bàng quang của bé Cho được nữa.

Giai đoạn 3: Tiếp tục các triệu chứng của giai đoạn 1+2 và:

Bé Cho: mất sóng cuối tâm trương hoặc sóng cuối tâm trương, động mạch rốn bị đảo ngược .

Bé Nhận: Có sóng đảo ngược ở ống tĩnh mạch và tĩnh mạch rốn có dạng song kiểu mạch đập

Giai đoạn 4: Tiếp tục các triệu chứng của giai đoạn 3 và 1 trong 2 em bé bị phù thai – bằng chứng của suy tim.

Giai đoạn 5: 1 hoặc cả 2 bé bị chết lưu.

Điều trị

Tùy theo tình hình sức khỏe của thai, nhưng thường là vào tuần thứ 22 của thai kỳ, các bác sĩ sẽ phẫu thuật nội soi để tách và ngăn các mạch máu nối hai trẻ với nhau.

Hai tháng sau đó tới tuần thai thứ 32, các bác sĩ sẽ tiến hành mổ chủ động để đưa hai bé ra và khi đó giữa 2 trẻ vẫn có sự chênh lệch lớn về cân nặng.

Tỉ lệ thất bại của những ca phẫu thuật như vậy là 20%.

Phòng bệnh

Bệnh không liên quan hay bị ảnh hường bởi yếu tố di truyền nên việc phòng bệnh chủ yếu vẫn là theo dõi thai thật sát trong những trường hợp phát hiện song thai cùng trứng mà chỉ có một bánh nhau.

Nguồn ảnh: Internet.

Khi mẹ có những dấu hiệu bụng to nhanh hay khó thở cần phải đi kiểm tra thai càng sớm càng tốt.

Điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Hội chứng truyền máu nhau thai là một bệnh lý tiến triển chậm và rất nguy hiểm cho thai nhi. Các phương pháp điều trị tại Việt Nam còn hạn chế vì vậy việc theo dõi thai sát nhằm phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời là quan trọng nhất.

Những trường hợp nặng sẽ có triệu chứng hôn mê, co giật do hạ natri máu hoặc tụt huyết áp nặng… Việc chẩn đoán hội chứng Sheehan không khó nhưng với các biểu hiện như trên dễ bị nhầm sang các bệnh khác như suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, suy nhược sau sinh...