Những biến đổi chức năng sinh lý của tinh hoàn qua từng độ tuổi

Chức năng của tinh hoàn

- Tinh hoàn gồm có hai cấu trúc khác nhau:Một là hệ thống các ống sinh tinh có nhiệm vụ sản xuất và vận chuyển các tinh hoàn. Hai là khối tế bào leydig có nhiệm vụ sản xuất các androgen steroid, với chủ lực là testosteron và một lượng nhỏ estradiol.

- Tinh hoàn được coi là "nhà máy" sản xuất ra tinh trùng. Mỗi ngày, hai tinh hoàn của một người đàn ông trẻ tuổi có khả năng sản sinh khoảng 120 triệu tinh trùng. Một lượng nhỏ được dự trữ trong mào tinh hoàn nhưng phần lớn tinh trùng được dự trữ ở ống dẫn tinh. Tại nơi dự trữ chúng có thể duy trì khả năng thụ tinh trong khoảng thời gian tối thiểu là một tháng.

- Bên cạnh đó, tinh hoàn còn có một chức năng quan trọng khác là bài tiết hormon sinh dục nam (chủ yếu là Testosteron), quyết định các đặc tính của giới nam và điều khiển hoạt động của hệ sinh dục.

Nguồn ảnh: Internet.

Những biến đổi chức năng sinh lý của tinh hoàn qua từng độ tuổi

Giai đoạn phôi thai và niên thiếu:

- Trong thời kỳ phát triển phôi, phôi nam trải qua 3 giai đoạn biệt hóa giới tính: giai đoạn xác định giới nhiễm sắc thể XY, giai đoạn biến đổi tuyến sinh dục và giai đoạn xác định giới kiểu hình đồng thời tạo thành các bộ phận sinh dục tiết niệu nam. Việc sản xuất tinh hoàn cao điểm nhất vào trung tuần thứ 8 – 10 của phôi thai, xác định kiểu hình giới được hoàn thành vào cuối tháng thứ 3 của thai kỳ, sản xuất testosterone sẽ giảm hẳn vào tháng thứ 9 của thai kỳ.

- Lúc sinh, nồng độ testosteron ở bé trai chỉ cao hơn một ít so với bé gái. Sau khi sinh, trong 3 tháng đầu nồng độ testosteron tăng cao sau đó giảm dần lúc trẻ 1 tuổi, và tiếp tục tăng dần ở tuổi dậy thì cho đến 17 tuổi thì nồng độ testosteron ngang mức nồng độ testosteron ở người trưởng thành.

Giai đoạn dậy thì

- Tuổi dậy thì ở nam giới được đánh dấu bởi sản xuất tăng cao của các Gonadotropin, lúc đầu trong giấc ngủ và tăng cao suốt cả ngày, nồng độ testosteron có chiều hướng gia tăng để tinh hoàn trưởng thành và bắt đầu tạo tinh trùng. Sự sản xuất các gonatropin tăng là do bài tiết GnRH tăng.

- Các thay đổi giải phẫu và chức năng trong thời kỳ này phụ thuộc vào nồng độ testosteron huyết tương, hệ sinh dục nam giới, dương vật, tuyến tiền liệt, túi tinh, mào tinh hoàn bắt đầu phát triển, hệ thống lông, râu phát triển. Tiếng nói trầm do thanh quản phát triển, dây thanh âm dày lên, các mô liên kết, cơ bắp phát triển, đặc biệt vùng ngực và vai.

- Các quá trình phát triển đến một giai đoạn nhất định sẽ dừng lại, một khi tuổi dậy thì đã hoàn thành. Thông thường tuổi dậy thì bắt đầu ở tuổi 11 – 12 tuổi và kết thúc sau 4 – 5 năm.

Nguồn ảnh: Internet.

Giai đoạn trưởng thành:

- Tiếp theo giai đoạn dậy thì là giai đoạn trưởng thành của phái tính nam. Thời kỳ này phát huy đầy đủ các biểu hiện của nam tính và thời kỳ thuận lợi cho sinh sản.

- Tuy nhiên, trong giai đoạn này các bệnh lý có thể xảy ra làm rối loạn sự bài tiết nội tiết tố và gây ra những bệnh lý cho cơ thể biểu hiện từ vùng hạ đồi tuyến yên đến vùng cơ quan tinh hoàn như: hội chứng Cushing do rối loạn sản xuất hormone vỏ thượng thận gây gia tăng mạn tính hormone Glucocorticoid không kìm hãm là giảm tiết LH tại tuyến yên, bệnh lý tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh: kích thích Gonadotropin làm dậy thì sớm hoặc ức chế gây vô sinh, tăng prolactin làm giảm bài tiết LH và FSH gây rối loạn chức năng tế bào Leydig và ống sinh tinh làm cản trở sự tạo ra tinh trùng, các bệnh lý tại tinh hoàn như tinh hoàn kém phát triển do dị tật bẩm sinh hay bệnh lý mắc phải nguyên nhân do viêm nhiễm, chấn thương… gây teo tinh hoàn.

Tuổi già:

- Đến 70 tuổi, nồng độ testosteron huyết tương bắt đầu giảm. Tuy nhiên testosteron tự do và testosteron gắn với các protein vẫn trong giới hạn bình thường. LH huyết tương tăng lên, đồng thời tỷ lệ biến đổi androgen thành estrogen tăng ở mô ngoại vi, làm cho tỷ lệ androgen/ estrogen giảm sút.

- Trong giai đoạn này, sự thay đổi về nội tiết có liên quan đến sự xuất hiện u xơ tuyến tiền liệt, đồng thời có hiện tượng vú to ở người già. Chức năng sinh dục có xu hướng giảm sút nhiều.

Nguồn ảnh: Internet.

- Vì vậy nhằm ngăn ngừa những biến đổi có thể xảy ra, ở giai đoạn này vai trò dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt là những thức ăn giúp ngăn ngừa bệnh lý tuyến tiền liệt, song song với việc luyện tập thể dục thể thao phù hợp với lứa tuổi giúp tuổi già ở các cụ ông sống khỏe và yêu đời hơn.

Tinh hoàn có chức năng quan trọng trong suốt cuộc đời của nam giới từ khi hình thành trong phôi thai cho đến khi trưởng thành và lớn tuổi. Việc biết rõ chức năng sinh lý trong từng độ tuổi sẽ giúp nam giới hiểu rõ hơn về cơ thể cũng như hoạt động bình thường của mình và theo dõi các bất thường về bệnh lý để đi khám và điều trị kịp thời.