Các khối u lành tính ở buồng trứng

Các khối u lành tính ở buồng trứng

U nang cơ năng: Là những khối u phát sinh do rối loạn hoạt động nội tiết của buồng trứng, về mặt giải phẫu bệnh tổ chức buồng trứng không có thay đổi.

Nang bọc noãn: nang trứng chín không vỡ, không rụng trứng. Nang này tiếp tục lớn lên, có thể to trên 10cm, tiếp tục chế tiết oestrogen làm bệnh nhân chậm kinh. Khi nang vỡ đôi khi có thể gây chảy máu nhiều trong ổ bụng cần phải mổ cấp cứu.

Nang hoàng tuyến: Các nang bọc noãn bị kích thích quá mức nên không phóng noãn mà bị hoàng thể hóa, thường gặp trong chửa trứng.

Nang hoàng thể: Bình thường sau khi phóng noãn, các tế bào hạt của nang noãn tiết progesteron tạo thành hoàng thể. Nó phát triển đến cực đại vào khoảng ngày thứ 21 đến 23 của vòng kinh, thoái triển dần rồi teo đi để trở thành một đám thoái hóa màu vàng nên được gọi là thể vàng. Nhưng có khi hoàng thể không không teo đi mà phát triển mạnh thành một nang mỏng chứa đầy dịch bên trong.

Nguồn ảnh: Internet.

U nang thực thể xuất hiện từ những tổn thương nhu mô bình thường của buồng trứng, nó tiến triển âm thầm, kéo dài trong nhiều năm.

U nang nước: Là một túi chứa nước có cuống dài, vỏ mỏng, di động, mặt ngoài trơn nhẵn, bên trong chứa dịch trong, đôi khi có nhiều thùy. Vỏ nang thường trơn nhẵn và mỏng nên dễ vỡ. Mặt trong của vỏ nang thường nhẵn, đôi khi có những nhú nhỏ (chúng có thể xuất hiện ở mặt ngoài của nang. Nang có nhú là rất dễ bị ung thư hóa, số lượng nhú càng nhiều thì nguy cơ ung thư hóa càng cao. Đôi khi dịch trong nang màu nâu, đó là do chảy máu trong nang.

U nang nhầy: Là loại khối u có vỏ dày hơn, màu trắng hoặc trắng ngà, có cấu trúc giống như da. Trong nang có chất dịch nhầy trong và vách ngăn chia khối u thành nhiều thùy nhỏ. U nang nhầy rất thường gặp, kích thước thay đổi từ vài trăm gam tới hàng chục kilôgam, có thể dính vào các tạng xung quanh. Mức độ ung thư hóa rất thấp. Nếu khối u vỡ hoặc tế bào khối u xâm nhập ổ bụng, chúng sẽ tiết các chất nhầy gây bệnh nhầy dính phúc mạc.

U nang bì: Có thể gặp ở trẻ em, vị thành niên, phụ nữ tuổi sinh đẻ và người già. Vỏ khối u dày, trơn láng, có lẫn những sợi cơ. Kích thước u thường không lớn, đường kính dưới 10 cm, nhưng nặng nên dễ gây xoắn. U thường xuất hiện một bên, nhưng có khi ở cả hai bên. Trong nang chứa các tổ chức của da đã biệt hóa cao như lông, tóc, móng, răng, chất bã đậu; cũng có thể thấy các tổ chức của xương, sụn hoặc một chất trắng như não, thần kinh.

Lạc nội mạc tử cung dạng u nang: Tổ chức nội mạc tử cung phát triển ngay trên bề mặt buồng trứng, gây phá hủy tổ chức buồng trứng lành. Nang thường nhỏ, vỏ mỏng, dính vào các tổ chức xung quanh, bên trong chứa đầy dịch màu chocolate. U thường gây đau, dính nhiều làm tắc vòi trứng gây vô sinh.

Triệu chứng

Đa phần u nang rất ít khi có triệu chứng, nếu có chỉ là những triệu chứng về rối loạn kinh nguyệt, chủ yếu là phát hiện qua siêu âm hay vô tình khi đi khám sức khỏe.

Đau là triệu chứng sảy ra nhiều nhất khi có xuất hiện biến chứng, chảy máu.

Đái rắt, táo bón, ứ nước bể thận, phù hai chi dưới... khi khối u to gây chèn ép.

Nguồn ảnh: Internet.

Biến chứng

Xoắn u nang: có thể xảy ra với bất kì khốii u nào, những u nhỏ có cuống dài, nang di chuyển và dễ bị xoắn.

Vỡ nang: những trường hợp chảy máu trong có thể choáng do mất máu, sau vỡ nang sẽ là hội chứng nhiễm khuẩn. Dễ vỡ khi thăm khám hoặc có áp lực đè mạnh lên bụng. Nếu vỏ nang có mạch máu bị tổn thương thì sẽ gây chảy máu, bệnh cảnh giống như chửa ngoài tử cung vỡ và phải mổ cấp cứu.

Chảy máu trong nang cũng là biến chứng thường gặp và làm cho bệnh nhân đau bụng; mức độ đau phụ thuộc vào tình trạng chảy máu nhiều hay ít.

Chèn ép các tạng xung quanh: Biến chứng này thường muộn, khi u đã phát triển lâu, kích thước lớn. U chèn ép bàng quang gây đái rắt, chèn ép trực tràng gây táo bón, đôi khi chèn ép niệu quản gây ứ nước bể thận, thậm chí có những khối u buồng trứng rất lớn chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây tuần hoàn bàng hệ, phù hai chi dưới, cổ trướng.

Các khối u trên có thể gây vô sinh, sẩy thai, đẻ non, gây đẻ khó. Chúng có khả năng chuyển thành ung thư.

Điều trị

U nang cơ năng: đối với những nang bọc noãn và nang hoàng thể, cần theo dõi 2-3 tháng. Sau đó, nếu khối u vẫn tồn tại thì nên mổ. Trong thời gian theo dõi, có thể dùng thuốc tránh thai để buồng trứng nghỉ ngơi, không chịu sự kích thích của tuyến yên, nang sẽ tự thoái triển. Với nang hoàng tuyến, phải điều trị bệnh chính là chửa trứng hoặc u nguyên bào nuôi.

U nang thực thể: là mổ cắt bỏ u càng sớm càng tốt để tránh các biến chứng. Để phòng ung thư hóa, bệnh nhân phải tái khám theo hẹn của bác sĩ sau phẫu thuật.

Nguồn ảnh: Internet.

Phòng bệnh

Chế độ dinh dưỡng phù hợp: Sử dụng thực phẩm chứa nhiều protein và vitamin, đặc biệt là hoa quả, các loại thức ăn có độ estrogen cân bằng như đậu nành, đậu đen. Bên cạnh đó, nên tránh sản phẩm có hàm lượng muối cao, chất béo, caffeine…

Thường xuyên khám sức khỏe định kỳ: Nên đi khám định kỳ 6 tháng/1 lần. Khi phát hiện ra u nang cần theo dõi định kì theo hẹn của  bác sũ chuyên khoa để điều trị khi cần.

Chế độ sinh hoạt, ngỉ ngơi: chế độ ăn uống sinh hoạt khoa học, điều chỉnh cân nặng phù hợp, tránh hút thuốc, cân bằng công việc và nghỉ  ngơi để giảm stress…

U nang buồng trứng hầu hết là nang lành tính nhưng nếu không thăm khám phát hiện sớm, theo dõi và điều trị đúng thì có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe như vỡ nang, xoắn nang, chảy máu trong nang, hoặc chèn ép gây sẩy thai, đẻ non, đẻ khó hay vô sinh. Tuy đa phần là lành tính nhưng một phần nhỏ các u vốn là lành tính này cũng có thể chuyển thành ung thư hóa khi không được điều trị kịp thời.