Trào ngược bàng quang ở trẻ.

Nguyên nhân

Nguyên nhân tiên phát:

Đoạn niệu quản nội thành  ngắn hoặc không có.

Nguồn ảnh: Internet.

Sự nâng dỡ của detrusor (detrusor backing) không có hoặc yếu.

Lỗ niệu quản đóng lệch một bên.

Có túi cùng cạnh niệu quản (Hutch).

Nguyên nhân thứ phát

Viêm bàng quang hay nhiễm trùng.

Tắc nghẽn đường ra của bàng quang.

Bàng quang thần kinh.

Bất ổn định cơ detrusor.

Biểu hiện lâm sàng

Trào ngược bàng quang niệu quản trong giai đoạn tiền sản, sẽ có khoảng 10% trẻ sơ sinh chẩn đoán tiền sản có giãn niệu quản trên sẽ có trào ngược sau sinh.

Trào ngược bàng quang niệu quản không có triệu chứng gì đặc hiệu trừ khi có biến chứng nhiễm trùng.

Trẻ sơ sinh có dấu hiệu nhiễm trùng niệu: kích thích, sốt kéo dài, thờ ơ (listlessness). Với trường hợp bệnh nặng có t hể suy hô hấp, chậm lớn, khối hông lưng to và bụng báng nước tiểu.

Với trẻ lớn: tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu đêm và tiểu không kiểm soát.

VUR được phân độ làm 5 độ, phụ thuộc vào mức độ trào ngược và dãn hệ thống bài tiết. Sự phân độ này dựa vào hình ảnh đài bể thận trên x-quang bàng quang lúc rặn tiểu.

Nguồn ảnh: Internet.

Độ I: nước tiểu chỉ trào ngược tới niệu quản, bể thận đài thận bình thường.

Độ II: nước tiểu lên tới bể thận và đài thận, nhưng hình ảnh đài thận vẫn còn bình thường, còn các góc nhọn.

Độ III: nước tiểu lên đến đài bể thận. Niệu quản và bể thận dãn nhẹ góc đài thận thì tù nhẹ.

Độ IV: niệu quản bể thận dãn vừa góc đài thận tù vừa.

Độ V: niệu quản dãn ngoằn ngèo, bể thận dãn nặng, góc đài thận thì tù nặng.

Điều trị

Mục tiêu điều trị là bảo vệ thận, tránh nhiễm trùng và suy thận.

Độ I – III thường khởi đầu bằng điều trị nội khoa. Độ IV, V chỉ định tương đối là phẫu thuật.

Tuyệt đối phẫu thuật trong những trường hợp viêm đài bể thận kháng trị, sẹo thận hay suy thận dù đang điều trị nhiễm trùng hay có bất thường tại vị trí khúc nối niệu quản bàng quang.

Phòng bệnh

Theo dõi thai kỳ sát với phụ nữ mang thai. Với những thai nhi đã có tiền sản giãn niệu quản, sau sinh phải đưa trẻ đi tầm soát để xem có hiện tượng trào ngược bàng quang niệu quản hay không. Đối với bệnh lí này trẻ gái hay bị hơn trẻ trai.

Nguồn ảnh: Internet.

Khi trẻ có những dấu hiệu khác thường khi đi tiểu hay nhiễm trùng đường tiểu không nên tự ý điều trị tại nhà.

Trường hợp đã có trào ngược bàng quang niệu quản mức độ nhẹ và chưa có chỉ định phẫu  thuật cần theo dõi định kỳ chức năng thận đầy đủ.

Trào ngược bàng quang niệu quản là bệnh lý không phải hiếm gặp, triệu chứng thường hay bị bỏ qua do nghĩ trẻ chỉ bị viêm đường tiết niệu thông thường nên nhiều trẻ đã giảm chức năng thậm chí là mất chức năng thận khi tuổi còn rất nhỏ.