Hội chứng bất dung nạp đường Lactose ở trẻ

Hội chứng bất dung nạp đường Lactose là gì?

Lactose là dạng đường chủ yếu có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, được tiêu hóa trong ruột nhờ sự trợ giúp của men gọi là lactase. Men lactase là chất giúp cắt đôi phân tử đường lactose thành 2 thành phần đơn giản dễ hấp thu hơn là galactose và glucose.

Vì thế nếu không có hoặc thiếu hụt men này, cơ thể trẻ sẽ không dung nạp được lactose, dẫn đến tình trạng đường lactose (không được hấp thu) sẽ lên men và gây ra một loạt các triệu chứng khó chịu như đầy bụng, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng…

Lactose là dạng đường chủ yếu có trong sữa và các sản phẩm từ sữa

Nguyên nhân của hội chứng bất dung nạp Lactose ở trẻ

Bất dung nạp Lactose nguyên phát:

Thường xảy ra ở những trẻ đã lớn với chế độ dinh dưỡng thay đổi thường xuyên và ít sử dụng hoặc bị cắt giảm hoàn toàn các sản phẩm sữa hoặc chế phẩm từ sữa. Khi bắt đầu sử dụng trở lại các thực phẩm từ sữa, trẻ không dung nạp Lactose vì cơ thể thiếu enzyme Lactase tương đối.

Bất dung nạp Lactose thứ phát:

Sau một đợt tổn thương đường ruột do vi khuẩn, virus, ruột non của trẻ dễ bị tổn thương và xảy ra hiện tượng bất dung nạp Lactose trong sữa mẹ. Nếu các vấn đề vệ hệ tiêu hóa được giải quyết, các triệu chứng của bất dung nạp Lactose cũng sẽ biến mất. Tuy nhiên, nếu hệ tiêu hóa vẫn chưa hồi phục mà trẻ lại tiếp tục bị tiêu chảy do bất dung nạp Lactose thì lượng enzyme lactase sẽ giảm sút nghiêm trọng, càng khiến tiêu chảy kéo dài và trầm trọng hơn.

Bất dung nạp Lactose bẩm sinh:

Tỷ lệ trẻ mắc phải bất dung nạp Lactose bẩm sinh khá thấp (chỉ 1 trong 1.000 trẻ sinh ra). Trường hợp này thường dễ xảy ra ở trẻ sinh non hơn vì lượng enzyme Lactase thường phát triển mạnh trong 3 tháng cuối thai kỳ, nếu trẻ sinh non thì cả hệ tiêu hóa và lượng enzyme Lactase đều dễ bị thiếu hụt. Ngoài ra, bất dung nạp Lactose còn có thể do rối loạn nhiễm sắc thể gây ngăn cản hệ tiêu hóa sản sinh ra enzyme Lactase.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị hội chứng bất dung nạp Lactose

Cha mẹ chú ý dấu hiệu để nhận biết trẻ mắc chứng không dung nạp lactose là sau khi ăn sữa có chứa lactose thì trẻ bị nôn, đầy hơi, đầy hơi, không muốn ăn, quấy khóc, tiêu chảy tăng lên, phân lỏng toàn nước chua hoặc có bọt, hậu môn đỏ. Khi cho trẻ ăn sữa không có lactose, các triệu chứng trên giảm rõ rệt, tiêu chảy cầm, phân đặc và giảm độ chua, trẻ chịu ăn và mau chóng khỏi tiêu chảy.

Trẻ có dấu hiệu bị rối loạn tiêu hóa sau khi sử dụng sữa chứa Lactose

Chính xác và an toàn nhất là khi cha mẹ thấy bé có triệu chứng rối loạn tiêu hóa nên đưa bé đi khám bác sỹ chuyên khoa Nhi ngay lập tức. Tại bệnh viện, bác sỹ sẽ thăm khám và làm các xét nghiệm cận lâm sàng để đưa đến kết luận nguyên nhân trẻ bị rối loạn tiêu hóa có phải do bất dung nạp Lactose hay không. Các xét nghiệm bác sỹ có thể yêu cầu thực hiện để chẩn đoán hiện tượng bất dung nạp Lactose thường có:

- Test hơi thở hydro: Sau khi uống một chất lỏng có chứa hàm lượng đường sữa cao, bác sĩ sẽ đo lượng hydro trong hơi thở đều đặn. Hít thở quá nhiều hydro cho thấy cơ thể không tiêu hóa và hấp thụ hoàn toàn đường sữa.

- Test dung nạp Lactose: Sau hai giờ khi uống một chất lỏng có chứa hàm lượng đường sữa cao, sẽ thực hiện xét nghiệm máu để đo lượng glucose trong máu. Nếu mức glucose của cơ thể không tăng, điều đó có nghĩa là cơ thể không tiêu hóa và hấp thụ.

Xử lý tình trạng bất dung nạp Lactose như thế nào

Đối với trẻ sơ sinh bị hội chứng bất dung nạp Lactose

Khi trẻ sơ sinh bú mẹ mắc phải Hội chứng bất dung nạp Lactose, mẹ tiếp tục cho trẻ bú đầy đủ sau khi được điều trị bằng phương pháp thích hợp. Lý do, trong sữa mẹ có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ củng cố và tăng cường hệ miễn dịch đường ruột, giúp tái tạo lớp niêm mạc ruột bị tổn thương, đẩy nhanh quá trình cân bằng đường ruột, từ từ giảm các triệu chứng uống sữa bị tiêu chảy.

Các trường hợp trẻ sử dụng sữa công thức bị hội chứng bất dung nạp Lactose, giải pháp được nhiều bác sĩ lựa chọn là loại trừ các sản phẩm chứa Lactose trong khẩu phần ăn của trẻ, thay vào đó là các loại sữa đặc chế không chứa Lactose (Lactofree). Đây là biện pháp hữu hiệu giúp trẻ tránh tiêu chảy mà vẫn đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng thiết yếu.

Đối với trẻ nhỏ bị hội chứng bất dung nạp Lactose

- Khi trẻ uống sữa mà bị đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy thì trước tiên có thể cải thiện bằng cách:

Cho trẻ uống sữa cùng lúc với ăn thức ăn đặc: chuối, ngũ cốc… Vì thức ăn đặc được hấp thu chậm sẽ làm cho tình trạng không dung nạp lactose được kiểm soát tốt hơn.

Cho uống sữa từng thìa một, chia nhỏ bữa sữa.

Cho ăn thêm bơ. Bơ chứa đầy đủ thành phần dinh dưỡng như sữa nhưng ít lactose hơn.

Cho ăn thêm sữa chua. Sữa chun cũng có nhiều thành phần chất dinh dưỡng của sữa nhưng những vi khuẩn tốt trong sữa chua sẽ giúp tiêu hóa lactose.

- Cho trẻ tăng cường sử dụng một số loại thực phẩm khác có chứa đầy đủ dinh dưỡng từ Canxi và Vitamin D có thể thay thế hoàn toàn cho sữa tươi ví dụ như:

Hạt hạnh nhân

Các loại đậu

Cải xoăn

Sữa đậu nành

Các loại cá nhiều chất béo như cá hồi, cá ngừ, cá thu

Trứng

Gan bò

Bài tham khảo:

Vai trò của kẽm với phụ nữ mang thai và trẻ em

Nguy hiểm việc thừa cân béo phì ở trẻ em