Xét nghiệm kháng nguyên, kháng thể HIV (HIV Combo Ag/Ab, HIV Combi PT)

Ảnh minh họa

Tìm hiểu sơ lược về HIV và các phương pháp xét nghiệm hiện có

HIV là bệnh lây truyền nguy hiểm, nếu không phát hiện cũng như điều trị kịp thời thì HIV sẽ chuyển biến sang AIDS gây nguy hiểm đến tính mạng con người.  Những người đang nghi ngờ mình bị nhiễm HIV mà chưa đi khám sẽ đặt ra câu hỏi là xét nghiệm HIV bằng phương pháp gì, bao lâu xét nghiệm là chính xác.

Các xét nghiệm HIV thường dùng hiện nay đó là:

- Xét nghiệm PCR, xét nghiệm NAT: Phát hiện các virus lây bệnh trong máu để chẩn đoán sơ bộ HIV, tuy nhiên phương pháp này chỉ nên áp dụng cho đối tượng trẻ sơ sinh được sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV hoặc có xét nghiệm kháng thể HIV trong máu dương tính ở giai đoạn mang thai, hoặc xét nghiệm trên trẻ < 18 tháng tuổi có kháng thể HIV dương tính, bởi phương pháp này có giá thành cao, trang thiết bị phức tạp.

- Xét nghiệm Combo Ag/Ab, HIV Combi PT: Tìm ra kháng nguyên hoặc kháng thể trong máu người bệnh. Có thể áp dụng đại trà với hầu hết người bệnh có nguy cơ lây nhiễm HIV, tuy nhiên không phải bệnh viện nào cũng có đủ máy móc thiết bị để kiểm tra bằng phương pháp này.

- Xét nghiệm HIV test nhanh hoặc xét nghiệm HIV theo phương pháp hấp thụ miễn dịch liên kết enzyme (ELISA): Dùng cách kiểm tra sàng lọc mẫu máu chứa kháng thể HIV, phương pháp chi phí thấp, dễ thực hiện. Nếu kết quả kiểm tra dương tính thì người bệnh đã nhiễm HIV.

Xét nghiệm HIV Combo Ag/Ab, HIV Combi PT giống nhau hay không

Xét nghiệm HIV Combi PT hay còn gọi bằng một cái tên khác là HIV combo Ag/Ab là xét nghiệm phát hiện đồng thời kháng nguyên P24 HIV I và kháng thể HIV I hoặc HIV II. Xét nghiệm này sử dụng sinh phẩm thể hệ 4 là thế hệ mới nhất có khả năng phát hiện HIV sớm nhất

Chẩn đoán nhiễm HIV có thể được thực hiện sớm nhất là 2 - 3 tuần sau khi nhiễm, dựa trên việc phát hiện kháng nguyên HIV p24 trong máu. Kháng thể chống HIV có thể được phát hiện trong huyết thanh từ khoảng 4 tuần sau khi nhiễm bệnh.

HIV combi PT là xét nghiệm miễn dịch được thực hiện dựa trên nguyên lý điện hóa phát quang trên hệ thống máy xét nghiệm Cobas 8000 của Roche rất nhạy và đặc hiệu để phát hiện định tính kháng nguyên p24 HIV-1 và kháng thể đối với HIV-1, trong huyết thanh người hoặc huyết tương sớm nhất có thể hiện nay. Cái tên xét nghiệm HIV combo Ag/Ab cũng có chức năng tương tự HIV combi PT chỉ khác là xét nghiệm này được thực hiện dựa vào nguyên lý miễn dịch hóa phát quang chạy trên hệ thống máy Architect của hãng Abbott.

Nếu thực hiện sau thời gian 2 tháng kể từ hành vi nguy cơ cuối cùng, cho kết quả âm tính thì có thể yên tâm rằng người bệnh không bị nhiễm HIV. Tuy nhiên, tốt hơn hết nên đi kiểm tra đầy đủ các mốc thời gian sau 3 tháng, 6 tháng để đảm bảo không có sai sót nào khác trong quá trình thực hiện xét nghiệm, và đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Ảnh minh họa

Ưu nhược điểm của phương pháp xét nghiệm kháng nguyên kháng thể HIV

Ưu điểm

Xét nghiệm HIV Combo có ưu điểm vượt trội hơn so với các phương pháp khác. Phương pháp này có độ chính xác lên đến 99% và cho kết quả nhanh. Chỉ cần một xét nghiệm duy nhất đã biết người phơi nhiễm có bị virus HIV hay không. Hơn nữa có thể tìm thấy sự hiện diện của virus HIV ngay ở giai đoạn mới xâm nhập vào cơ thể.

Nhược điểm

Không xác định được kết quả cũng thường gặp trong xét nghiệm HIV Combo. Điều này do nhiều nguyên nhân. Có thể bệnh nhân đang trong giai đoạn cửa sổ. Hoặc bệnh nhân dùng thuốc làm ảnh hưởng đến khả năng nhận diện kháng nguyên, kháng thể của xét nghiệm. Vì thế cần phải thực hiện xét nghiệm lại với các mốc thời gian được bác sĩ chỉ định. Tỉ lệ chẩn đoán sai là 1/10.000 ca.

Những lưu ý khi thực hiện xét nghiệm kháng nguyên, kháng thể HIV

Buổi sáng là thời điểm lấy mẫu xét nghiệm lý tưởng nhất. Đây chính là thời điểm các chỉ số sinh hóa của cơ thể biểu hiện chính xác nhất. Do đó bạn nên đi xét nghiệm HIV Combo vào buổi sáng.

Không sử dụng bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào khi đi xét nghiệm: theo khuyến cáo, bạn không nên sử dụng các loại thuốc và thực phẩm chức năng trước khi đi xét nghiệm HIV, đặc biệt các thuốc ức chế virus. Nếu sử dụng thuốc phòng phơi nhiễm nên đi xét nghiệm sau khi ngừng thuốc.

Test nhanh HIV Ag/Ab combo có đặc điểm là “độ nhạy cao” nhưng “độ đặc hiệu” thấp. Độ nhạy cao có nghĩa là nó sẽ phản ứng với tất cả các cấu trúc bệnh tương tự như HIV nên rất có khả năng có thể cho kết quả dương tính giả. Nhưng cũng chính vì thế mà nó sẽ không có trường hợp âm tính giả. Vì vậy mà nếu như kết quả nhận được sau khi test nhanh là âm tính, bạn có thể hoàn toàn yên tâm rằng mình không nhiễm HIV.

Nếu xét nghiệm lần 1 cho thấy bạn âm tính thì khả năng cao bạn đã an toàn (xét nghiệm ở thời điểm 2-3 tháng), ngược lại nếu xét nghiệm dương tính với HIV thì bạn nên thực hiện xét nghiệm chuẩn để xác định rõ ràng có bị nhiễm hay không (gọi là xét nghiệm HIV khẳng định).